Είναι πλέον και ερευνητικά αποδεδειγμένο ότι η Φυσική Δραστηριότητα όταν είναι αυξημένη δίνει αρκετά οφέλη στους Ρευματοπαθείς. Επίσης υπάγεται στον ένα από τους σημαντικούς στόχους του European League Against Rheumatism (Eular), ονόματι “Αλλαγή τρόπου Ζωής” (Change of life Style), όπου συμπεριλαμβάνει την ψυχοκοινωνικότητα, την διατροφή κ.α.
Σε πολλές ρευματοπάθειες όπως η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ), η Οστεοαρθρίτιδα (ΟΑ), η Σπονδυλοαρθρίτιδα (ΣΑ), η Ινομυαλγία αλλά και άλλες, επηρεάζεται άμεσα το Μυοσκελετικό Σύστημα και πιο συγκεκριμένα η άρθρωση με φλεγμονή στον Αρθρικό θύλακα, καταστροφή του χόνδρου, αλλοίωση των οστών, τη δημιουργία οστεοφύτων κλπ.
Όλες αυτές οι καταστάσεις προκαλούν πόνο και δυσκαμψία κατά την κίνηση της άρθρωσης με αποτέλεσμα ο ασθενής να περιορίζει ακόμη περισσότερο την κίνηση της άρθρωσης για αποφυγή του πόνου. Ο περιορισμός αυτός της κίνησης οδηγεί άμεσα σε αδράνεια τους εμπλεκομένους μύες που κάνουν την κίνηση αλλά και τους συνδέσμους που την σταθεροποιούν με αποτέλεσμα την μυϊκή αδυναμία αλλά και αστάθεια στην άρθρωση. Αυτό προκαλεί ένα φαύλο κύκλο κατά τον οποίο ο φόβος για τον πόνο οδηγεί στην αποφυγή της κίνησης που κατ’ επέκταση, την περαιτέρω μυϊκή αδυναμία και αρθρική αστάθεια.
Μια από τις ασφαλέστερες και αποτελεσματικότερες μορφές Φυσικής Δραστηριότητας και Άσκησης είναι αυτή στο νερό με ειδικές ασκήσεις ή μέσω της κολύμβησης.
Κλινικές μελέτες έδειξαν ότι:
- «Συμμετέχοντες σε προγράμματα στο νερό έχουν εκδηλώσει σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής στους και στην ικανότητα τους να εκτελούν εργασίες της καθημερινότητας τους» Use of an Aquatic program for older adults with osteoarthritis. Topics in Geriatric Rehabilitation, 2010.
- Η κολύμβηση μειώνει την αρτηριακή πίεση, το σωματικό βάρος, βελτιώνει τον μεταβολισμό της ινσουλίνης και της γλυκόζης, αυξάνει την μυϊκή μάζα, την δύναμη και την οστική πυκνότητα». The Needs for Exercise and the Benefits of Aquatics. Topics in Gereatric Rehabilitation, 2010.
Τα οφέλη της άσκησης στο νερό είναι:
- Ζεστό νερό: Το ζεστό νερό του κολυμβητηρίου βοηθά τους μύες να χαλαρώσουν με αποτέλεσμα να επιτρέπουν να γίνεται μεγαλύτερη κίνηση χωρίς πόνο.
- Άνωση: Η άνωση του νερού που εξασκείται στο σώμα, μειώνει το σωματικό βάρος του ασκούμενου με αποτέλεσμα να μειωθεί δραστικά η επιβάρυνση στις αρθρώσεις του ισχίου, των γονάτων αλλά και των αστραγάλων. Έτσι είναι δυνατή η εκτέλεση της άσκησης χωρίς πόνο σε αυτά τα σημεία, κάτι που είναι ισχύει εκτός νερού.
- Υδροστατική Πίεση: Η πίεση του νερού που εξασκείται πάνω στο σώμα, βοηθά στην καλύτερη κυκλοφορία του αίματος, με αποτέλεσμα την μειωμένη επιβάρυνση της καρδιάς. Επίσης προσφέρει περισσότερο στήριγμα αφού το νερό είναι περίπου 25 φορές πιο πυκνό από τον αέρα και βοηθά στην ισορροπία του ασκούμενου. Άτομα τα οποία έχουν περιορισμένη κινητικότητα λόγο αστάθειας, μέσα στο νερό είναι σε θέση να εκτελέσουν τις ασκήσεις με μεγαλύτερη ευκολία.
- Αντίσταση νερού: Η αντίσταση του νερού είναι το μέσο που χρησιμοποιούμε έτσι ώστε να αυξομειώνουμε την ένταση της άσκησης. Η αυξομείωση αυτή γίνεται πολύ εύκολα με αποτέλεσμα να μπορούν να ασκηθούν μαζί στο ίδιο πρόγραμμα, άτομα με διαφορετικές δυνατότητες.
Όλα τα πιο πάνω ισχύουν και στις περιπτώσεις ρευματοπαθών νεαρής και παιδικής ηλικίας. Η κολύμβηση ειδικά στα παιδιά εκτός τα πιο πάνω οφέλη θα προσφέρει επιπλέον:
- Την ανάπτυξη της νευρομυϊκής προσαρμογής και των κινητικών δεξιοτήτων όπως ο συντονισμός και συγχρονισμός απλών αλλά και πολύπλοκων συνδυασμένων κινήσεων που θα αναπτύξει μέσα από την εκμάθηση των διαφόρων κολυμβητικών τεχνικών.
- Την ανάπτυξη των σωματικών ικανοτήτων όπως η ευλυγισία των μυών, η ευκινησία των αρθρώσεων που αναπτύσσεται μέσα από την ασφαλή κίνηση στο νερό.
- Την βελτίωση των διαφόρων ιδιοτήτων της φυσικής κατάστασης όπως η αντοχή, η δύναμη, η εκρηκτικότητα μεταξύ άλλων που επηρεάζονται άμεσα και κύρια από την ακινησία λόγο της κινησιοφοβίας που αναπτύσσεται από τον χρόνιο πόνο στις ρευματοπάθειες.
- Την ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος που επιτυγχάνεται με την συστηματική άσκηση, η οποία είναι πολύ αναγκαία γενικά για μικρά παιδιά και ειδικά την περίοδο που διανύουμε με τις δύσκολες υγειονομικές μέρες λόγω της πανδημίας Covid 19.
- Την ψυχολογική ανάταση λόγω της έκκρισης ψυχοτρόπων (αντικαταθλιπτικών) ορμονών κατά την άσκηση.
- Το αίσθημα ασφάλειας και αυτοπεποίθησης μετά την εκμάθηση της κολύμβησης.
- Την ανάπτυξη της κοινωνικότητας των παιδιών στην τάξη της κολύμβησης αλλά και την συμμετοχή τους σε παιχνίδια στο νερό κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είτε στην θάλασσα ή στις πισίνες.
Βάσει των πιο πάνω η εκμάθηση και ανάπτυξη της κολύμβησης στα παιδιά που προσβάλλονται από ρευματικές παθήσεις, θα βελτιώσει όχι μόνο την Φυσιολογική τους κατάσταση ως προς την πάθηση τους αλλά συντείνει και στην κοινωνικότητα, την ανάπλαση του χαρακτήρα τους με θετικά πρότυπα και τη ψυχική τους υγεία.
Η συστηματική συμμετοχή με συχνότητα 2 εώς 3 φορές την εβδομάδα, με συνεχή διάρκεια ανά έτος των παιδιών σε προγράμματα κολύμβησης, θα επιφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα, ενώ κύριο ρόλο ως προς την επίτευξη των πιο πάνω στόχων, παίζει η κατάρτιση του εκπαιδευτή/προπονητή. Δυστυχώς όπως και σε πολλούς άλλους τομείς, αρκετοί εκ των οποίων διδάσκουν και προσφέρουν μαθήματα κολύμβησης, δεν είναι προσοντούχοι άρα ούτε και εγκεκριμένοι/αδειοδοτημένοι από τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού (ΚΟΑ).
Η σωστή επιλογή εκπαιδευτή ή/και σχολής κολύμβησης συστήνεται μέσω του Κ.Ο.Α., ο οποίος βάσει νομοθεσίας εγκρίνει και αδειοδοτεί γυμναστές και σχολές κολύμβησης/κολυμβητήρια να εξασκούν το άθλημα της κολύμβησης.
Εν κατακλείδι η Κολύμβηση προσφέρει Υγεία – Ασφάλεια – Ψυχαγωγία – Κοινωνικότητα.
Ανδρέας Ιακώβου B.Sc. MBA
Προσοντούχος Γυμναστής Εκπαιδευτής/προπονητής Κολύμβησης
Δημιουργός προγράμματος Υδροαποκατάστασης Aqua Re-Action